Uluslararası piyasalarda “yatırım gurusu” olarak tanınan, Amerikalı yatırımcı ve finans uzmanı Jim Rogers, Birleşik Krallık’ın ve Avrupa Birliği’nin (AB) dağılma riskiyle karşı karşıya olduğunu belirterek, 21. yüzyılın Türkiye’nin de içerisinde bulunduğu Asya’nın yüzyılı olacağını söyledi.
1970’li yılların başında George Soros’la dünyanın en yeterli bilinen fonlarından Quantum Fund’ı kuran ve halihazırda Rogers Holdings’in yöneticiliğini yürüten 77 yaşındaki Rogers, soruları yanıtladı.
ABD’nin ağır borç yükünü saklayarak Çin’i gaye gösterdiğini belirten Rogers, merkez üssü yeniden batıda olacak global boyutta büyük bir finans krizinin yaklaştığı ihtarında bulundu.
Ünlü yatırımcıya nazaran bu kere krizin boyutları iktisadın de ötesinde politik sonuçlar doğurabilir.
Rogers, “ABD Lideri Donald Trump, hiçbir vakit sıkıntıların sebebinin kendisi olduğunu söylemeyecektir. Çinlileri, Türkleri, Almanları ya da Meksikalıları suçlayacaktır. Sonunda daha sert bir ticaret savaşı ile gelecek ve işte o vakit her şey (ekonomik olarak) nitekim çok berbat olacak. Büyük ihtimalle gelecek yıl” kestiriminde bulundu.
Rogers, öte yandan gelecek sene ABD Lideri Donald Trump’ın seçimleri kazanabilmek için kriz riskini iktisat siyasetleri ile öteleyebileceğini belirterek, “Bu süreci uzatabilir. Ancak ne kadar uzatırsa o kadar daha berbat olacak. Bir sonraki finansal kriz benim hayatımda gördüğüm en makûs kriz olacak. 2008 yılında ağır borç yükü yüzünden kriz yaşadık. O vakitten bu yana borç daha da arttı. Her yerde borç fırladı. Herkes kemer sıkmaktan bahsetti ancak kimse kemer sıkmadı. Şu anda ABD yalnızca harcıyor. Donald Trump, ABD’nin borcunu tüm liderlerden daha süratli bir halde artırdı” sözlerinin kullandı.
ABD ekonomisindeki olumlu görünümün vergi indirimleri ve para basma üzere zorlama metotlarla elde edildiğinin altını çizen Rogers, “Şu anda piyasaların yükselişinin büyük ihtimalle son evresindeyiz” dedi.
KAPİTALİZM ÖLÜYOR MU?
Kapitalizmin artık sonuna geldiğine yönelik tartışmalara değinen Jim Rogers, “Tarih boyunca kapitalizm sonu ve başlangıcı dediğimiz periyotlar oldu. Filozoflar, devlet adamları, din adamları asırlarca daha düzgün bir yol bulmak için çabaladı. Nihayetinde kapitalizm insanların deneyimlediği sistemler içerisinde en az berbat olan olarak görüldü.” dedi.
Birleşik Krallık’taki seçim sonuçlarına atıfta bulunan Rogers, “İşçi Partisi Başkanı Jeremy Corbyn, ‘Herkesin parasıyla herkese ücretsiz öğle yemeği verelim’ teklifinde bulundu. Lakin bakın işe yaramadı. Beşerler inanmadı. Sonuçta kıymetli bir ülkede değerli bir siyasi partisinin başındaki isim. Lakin şu anda bu vaatlere inanmamış olmaları gelecekte inanmayacakları manasına gelmiyor. İşler zorlaşmaya başladığında suçlayacak insan arayacaklar. Zenginleri, kapitalistleri ya da yabancıları suçlayacaklar. Herkes yabancıları suçlamaya bayılır” sözlerini kullandı.
“ÖNCE BİRLEŞİK KRALLIK SONRA AVRUPA DAĞILABİLİR”
İngiltere’de 12 Aralık’ta yapılan genel seçimden Brexit’i destekleyen Muhafazakar Parti’nin ezici çoğunlukla çıkmasını da pahalandıran Rogers, ilerleyen periyotta Kuzey İrlanda’nın ve İskoçya’nın Birleşik Krallık’tan kopabileceğini söyledi.
Rogers, “Gelecek birkaç yıl içerisinde hepimizin çok önemli problemleri olacak. Birleşik Krallık’ın çok fazla borcu var. (İngiltere’nin kamu borcu 1,8 trilyon sterlin.) Bu vakte kadar çok fazla kolay para var giriş yapan. Birleşik Krallık, AB’den ayrılırken ortaya sıkıntılar çıkacak. Büyük ihtimalle İskoçlar daha evvel dedikleri üzere ayrılacak. Bu durum önemli aksamalara neden olacak. Örneğin, Kuzey İrlanda, Protestanlığın ve Katolikliğin ortasındaki farkın kıymetli olmadığını düşünerek Birleşik Krallık’tan ayrılabilir. Tahminen de bu Birleşik Krallık’ın sonu olacak” değerlendirmesinde bulundu.
Yaşanan gelişmeleri geniş bir perspektif içerisinde uzun vadeli sonuçlarını düşünerek kıymetlendirmek gerektiğine işaret eden Rogers, “Birleşik Krallık, 18. yüzyılda oluşmaya başladı. Tahminen de şu anda tarihe tanıklık ediyor ve bunun bitişini seyrediyoruz. Birleşik Krallık, en borçlu ülkelerden biri. Bölünmeye başladığında önemli bir felaket olur. Bu adanın (Birleşik Krallık) artık dünyaya satabilecek pek fazla şeyi yok. Üçe bölünmesi önemli sıkıntıya neden olur.” tabirlerini kullandı.
Avrupa için önümüzdeki yılların pek parlak görünmediğinin altını çizen Rogers, Avrupa’da yükselen milliyetçiliğin ve popülizmin birliğin sonunu getirebileceğini, ulus devletlerin bile dağılabileceğini öne sürdü.
Rogers konuşmasına şöyle devam etti:
“(Boris Johnson’ın zaferinin ve Birleşik Krallık’ın AB’den ayrılmasının ardından) Avrupa’da ‘Bu usul işe yarıyor’ diyenler olacaktır. Ayrılmak, ülkeyi bölmek vs. ‘Ben de yaparım’ diyenler olacaktır. ‘Fransa’yı, İtalya’yı ayırırım’ diyenler olacaktır. Bu yüzden daha fazla karmaşayla karşılaşacağız. Bilhassa işler berbata gitmeye başladığında. Benim hayatımda gördüğüm en makus ekonomik sorunları yaşayacağız. Siyasetçiler tahlil yolunu ayrılmakta bulacak, gelişmeler onları cesaretlendirecektir. Zira Birleşik Krallık’ta bu formül işe yaradı diyeceklerdir.”
“GELECEK ASYA’DA, TÜRKİYE ASYA’YA YAKLAŞMALI”
Batı ekonomilerinin ağır borç yükü nedeniyle yeni ve çok tesirli bir ekonomik krizin eşiğinde olduğunu, ABD Lideri Donald Trump’ın ticaret savaşları ile bunun üstünü örtmeye çalıştığını söyleyen Rogers, 21. yüzyılın Asya’nın yüzyılı olacağını savundu ve “Asya’nın hala daha düşük borcu var. Daha genç, daha çalışkan, daha fazla güce sahip olan bir nüfusu var. Mümkün bir krizden sonra çıkışın itici gücü Asya olacaktır. 21. yüzyıl Asya’nın yüzyılı olacak. Ne keyifli ki Türkiye Asya’nın bir modülü. Bu durum size de yardımcı olacak. (Haritada) Sağa gerçek yaklaşın” sözlerini kullandı.
Kendisinin de bu nedenle artık Singapur’da yaşadığını belirten Rogers, “12-13 sene evvel New York’taki meskenimi sattım ve Asya’ya taşındım. Zira çocuklarımın 21. yüzyıla daha düzgün hazırlanmasını istedim. Herkes dünyanın Asya’ya gerçek kaydığını farkında. Para orada. Bunu bu türlü okuyan bir tek ben değilim. Asya’da daha az borçluluk ve daha fazla fırsat var” dedi.