Eskişehir’deki kazı çalışmasında 5 bin yıllık insan iskeletleri çıktı

Kültüroba Höyüğü hafriyatı, 1996 yılında Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü müsaadesiyle Yenikent Mahallesi civarında Prof. Dr. Turan Efe tarafından başlatıldı. Geçen 23 yılda hafriyat alanında çeşitli nesneler, hayvan kemikleri, yerleşim yerleri üzere tarihi bulgular ortaya çıktı. Kazılar sonucunda Birinci Tunç Çağı’nın kültürel özellikleri ve gelişiminin hayli detaylı bir formda saptanabildiği görüldü. Höyükteki yerleşim hali ise çeşitli büyüklüklerdeki avlular etrafında sıralanan yan yana bitişik konutlardan ve depo yerlerinden oluşuyor.

Ayrıyeten şu ana kadar milattan evvel (MÖ) 3 bine tarihlenen mezarlık alanında taş sanduka ve çömlek mezar olmak üzere toplam 15’e yakın mezar saptandı. Mezarların yerini tespit eden hafriyat takımı, hafriyat çalışmaları sonucunda mezarlardan birinde 5 bin yıl öncesine ilişkin 2 kişinin gömülü olduğunu fark etti. İskeletlerden birinin 13-14 yaşlarında bir kız çocuğuna oburunun ise 35-40 yaşlarında bir erkeğe ilişkin olduğu belirlendi.

Kız çocuğunun kafatasında derin bir yara izine rastlayan vazifeliler, çocuğun bu sebepten ötürü öldüğünü iddia ediyor. Ayrıyeten hafriyatta vazifeli uzmanlar, tıpkı mezarda gömülü şahısların tıpkı sebepten ölmüş olduğu için bir mezara gömüldüklerini kestirim ediyor.

Konuyla ilgili konuşan Küllüoba Hafriyat Lideri ve Bilecik Pir Edebali Üniversitesi Arkeoloji Kısmında misyonlu Doç. Dr. Murat Türkteki, 2 kişinin tıpkı mezar içerisinde bulunuyor olmasının akrabalık münasebetini dolaylı olarak söyleyebileceğini aktardı.

Türkteki, “Bu yılki çalışmalarımızı höyüğün doğu kesitinde mezarlık alanında ağırlaştırdık. Burayı saptamak emeliyle birinci çalışmalara başladık ve değerli sonuçlara da ulaştık. Mezarlık alanını tespit ettik ve hafriyat çalışmaların devam ediyoruz. Mezarlığın MÖ 3 bin yıllarına tarihlendiğini söyleyebiliriz. Taş sanduka mezarlar, kerpiç sanduka mezarlar, küp mezarlar bu alanda tespit edildi. Şimdi mezarlık alanının nereye kadar uzandığını bilmiyoruz. Bu çalışmalarımıza devam edeceğiz. Bu yılki çalışmalarımızın en değerli datalarından bir tanesi taş sanduka mezar. Taş sanduka mezarın içerisinde ikili bir gömü kelam konusu. Bununla ilgili tahliller yapılacak, devam edeceğiz lakin 2 kişinin tıpkı mezar içerisinde bulunuyor olması akrabalık bağını bize dolaylı olarak söyleyebilir. Tıpkı vakitte yaralanmaya bağlı bir mevt kelam konusu. Münasebetiyle bununla ilgili tahlillere devam edeceğiz” diye konuştu. 

Mezarla ilgili bilgi veren Erdal, “Birçok mezarımız var. Küçük sanduka mezarlar var fakat bunların ortasında en sıra dışı olan taş sanduka mezar. Bu mezarın üst kısmında bir çocuğa ilişkin dağılmış bir iskelet bulduk. Kalıntıları kaldırdıktan sonra alttaki alanı kazdık ve burada birebir anda mezara yatırılmış 2 tane iskeletle karşılaştık. Bu iskeletlerden bir tanesi yeni yetme diyebileceğimiz 13-14 yaşlarında bir çocuğa ilişkin ve bu çocuğun kafatasının üzerinde derin bir yara izi kelam konusu. Bu yara sonucunda kişi ölmüş hayatını kaybetmiş. Öteki iskelette 35-40 yaşlarında bir erkeğe ilişkin epeyce güçlü ve kuvvetli bir bedensel yapıya sahip. Her ikisinin bu mezara gömülmesi tahminen de benzeri bir olayla sonuçlanmış bir durumla ölmeleri nedeniyle yapılmış olmalı. Birebir anda gömüler çoklukla misal bir halde hayatlarını kaybetmelerinin bir sonucu olabiliyor” dedi. 

Erdal kelamlarına şöyle devam etti: Mezara ölüleri gömerken kireçler var. Evvel mezarı kireçle kaplamışlar daha sonra dokumayla tamamlamışlar yapının üzerini. Sonra ölüleri yatırmışlar ve üzerini kapatmışlar. Bizim şu andaki maksadımız birbirine benzeyen mezar tipleri, mezar kümeleri, birebir mezarda gömülü olan insanların akraba olup olmadıklarını antik DNA tahlilleriyle çözümlemeye çalışıyoruz. Bu sene bir başlangıç oldu. Önümüzdeki yıldan itibaren buna yönelik çalışmalarımızı tamamlayacağız. Böylelikle en azından buraya gömülü olan insanların nasıl akrabalık bağına sahip bunları araştırarak Anadolu’nun popülasyon tarihine değerli katkılar sağlayacağımızı düşünüyoruz” 

Seyitgazi Kaymakamı Murat Demirbilek da alanda arkeolojik bir köy kurmak istediklerini belirterek şunları kaydetti: “Kazı çalışmalarına takviye oluyoruz. Yardım edebileceğimiz bir şey olursa yardım etmeye çalışıyoruz. Seyitgazi’de bu türlü bir alanın olmasından ve tarihin ortaya çıkarılmasından memnuniyet duyuyoruz. Bu çalışmaların devam etmesini arzuluyoruz. Yar altındaki tarih ortaya çıkarılırsa Seyitgazimizin turizmine katkı vereceğini düşünüyoruz. Burada arkeolojik bir köy projemiz var, görüşmelerimiz devam ediyor. Projemizi gerçekleştirebilirsek burası arkeolojik köy alanı olacak ve buraya ziyaretçi kabul edeceğiz.”