The Hindu gazetesinde yer alan habere nazaran, Memleketler arası İnsan Hakları Mahkemesi ve Keşmir’deki Adalet Mahkemesi (IPTK) isimli sivil toplum inisiyatifi, yayımladığı raporda Cammu Keşmir’in kuzeyindeki Bandipora, Baramulla ve Kupwara bölgelerindeki 55 köyde yapılan aramalarda 2 bin 700 mezarın açığa çıkarıldığını, mezarlarda en az 2 bin 900 insanın cesedine ulaşıldığını belirtti.
Hindistan Ulusal İnsan Hakları Kurulu ve Cammu Keşmir İnsan Hakları Komitesini olaya müdahil olmasını talep eden kuruluş, toplu mezarlara ait bulguları içeren raporun, Cammu Keşmir’in lağvedilen Eyalet İdaresi’nin Eski Başbakanı Ömer Abdullah’a ve Hint hükümetinin ilgili ünitelerine iletildiği kaydedildi.
IPTK’nin kurucusu Angana Chatterji, tespit edilen 2 bin 700 mezardan 2 bin 373’ünün isimsiz olduğunu, 154 mezarda 2 ceset, 23 mezarda ise 3 ila 17 ceset bulunduğunu söz etti.
ABD’de Kaliforniya Bütünleşik Çalışmalar Merkezinde kültürel ve toplumsal antropoloji profesörü olarak misyon yapan Chatterji, olay hakkında bağımsız soruşturma başlatılması talep ederken, “Hükümet raporu göz gerisi etmeyip öncelikli olarak ele almalı.” dedi.
Toplu mezarların varlığının insanlığa karşı cürümlerin, savaş cürümlerinin ve soykırımın işareti olduğuna dikkati çeken Chatterji, “Eğer bir toplu mezar, birden çok, yargısız ve daima cinayetlerin varlığına işaret ediyorsa, Bandipora, Baramulla ve Kupwara’da bulunan mezarların, Hint ordusu ve paramiliter güçlerinin bölgedeki kitlesel katliamlarının kesimi olduğu açıktır.” sözünü kullandı.
Hint güvenlik güçlerinin, isimsiz ve işaretsiz mezarlara gömülenlerin “yabancı militanlar” olduğunu tez ettiğini belirten Chatterji, Hint güvenlik güçlerinin “sıcak çatışma sonucu” olduğunu tez ettiği 50 vefat hadisesini ele aldıklarını, ölenlerin 39’unun Müslüman, 4’ünün Hint kökenli Cammu Keşmir vatandaşları olduğunun anlaşıldığını, 7 kişinin ise kimliğinin tespit edilemediğini aktardı.
Raporun Cammu Keşmir’deki 10 bölgenin sırf 3’ünü kapsadığına dikkati çeken Chatterji, “Tüm bölgeleri içeren bir bağımsız soruşturma yapılırsa, 1989’dan bu yana kayıtlara geçen 8 bin faili meçhul kurban, isimsiz ve işaretsiz toplu mezarlarda ortaya çıkacaktır.” değerlendirmesinde bulundu.
Bölgedeki faili meçhul cinayetlere son verilmesi için milletlerarası topluma davette bulunan Chatterji, “Birleşmiş Milletler ve üye ülkeler Hint devletinin Keşmir’i militarize etmesinin yarattığı ağır sonuçları öngörme ve önlem alma konusunda maalesef tesirli olamamıştır.” tabirini kullandı.
Cammu Keşmir’de bağımsızlık yanlısı direnişçiler ile Hint güvenlik güçleri ortasında yaşanan çatışmalarda 1989’dan bu yana 100 bin kişinin hayatını kaybettiği kestirim ediliyor.
KEŞMİR SORUNU
İngiltere, 1947’de Hindistan’dan çekilirken prenslikle yönetilen Keşmir’i Hindistan ya da Pakistan ile birleşme konusunda özgür bıraktı. Nüfusunun yüzde 90’ı Müslüman olan Keşmir halkı, 1947’de Pakistan’a katılmaktan yana tutum alsa da devrin prensi, Hindistan ile birleşmeye karar verdi.
Karara Müslüman Keşmir halkı karşı çıktı. Pakistan ve Hindistan’ın bölgeye asker göndermesiyle taraflar, 1947’de birinci sefer savaştı. İki ülke ortasında tekrar birebir nedenle 1965 ve 1999’da savaş çıktı.
Yüzde 45’i Hindistan’ın, yüzde 35’i Pakistan’ın denetimindeki Keşmir’in yüzde 20’sine ise Çin hakim bulunuyor.
Hindistan, ele geçirdiği bölgeleri “Cammu Keşmir” eyaleti ismiyle kendine bağladı. Pakistan ise kendi denetimindeki Keşmir’e, “Azad Keşmir (Bağımsız Keşmir)” ve “Gilgit Baltistan” olarak iki özerk bölge statüsü verdi.
Hint hükümeti 5 Ağustos 2019’da yaptığı anayasa değişikliğiyle Cammu Keşmir’e yarım asırdan uzun müddettir ayrıcalık tanıyan 370’inci hususunu 5 Ağustos’ta iptal ederek, bölgenin özel statülü yapısını ortadan kaldırmış, Cammu Keşmir’i iki birlik toprağına ayırmıştı.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu (BMGK), 1948’den itibaren aldığı kararlarla Keşmir’in askerden arındırılmasını ve geleceğinin halkoyuyla belirlenmesini öngördü. Hindistan, halk oylamasına sıcak bakmazken Pakistan ise BMGK kararlarının uygulanmasını istiyor.