Küresel iktisatta uzun müddettir devam eden jeopolitik ve siyasi riskler, dünya genelinde çıktı düzeyini olumsuz istikamette etkilemeye devam ederken dün 49,1 olarak açıklanan ISM imalat PMI verisi, ABD’yi de imalat kesimi daralan ülkeler sınıfına dahil etti.
ABD’de yayımlanan ISM imalat PMI verisi, 50 düzeyinin altındaki kıymetlerde imalat endüstrisinde daralma manasına gelirken, 1931 yılından bu yana yayımlanan bu bilgiye yatırımcılar tarafından büyük ehemmiyet atfediliyor.
ISM İMALAT PMI RESESYONLARI HAKİKAT İDDİA EDİYOR
Ağustosta ISM imalat PMI, bir evvelki aya nazaran piyasa beklentilerinin hayli üzerinde 2,1 puan azalarak Ocak 2016’dan bu yana en düşük düzey olan 49,1’e geriledi. Böylelikle 2018 Ağustos’ta 60,8 düzeyini gören endeks, bu düzeyden başlayan düşüş trendini devam ettirmiş oldu.
ABD Ekonomik Tahlil Ofisi’nin temmuzda yayımladığı bir rapora nazaran imalat dalı ABD Gayri Safi Yurtiçi Hasılasının yüzde 11,2’sini oluşturuyor.
Analistler, endeksin tarihî hareketinin iktisadın durumuyla alakalı değerli bilgiler verdiğini, imalat endeksinde yaşanan uzun vadeli gerilemenin ekseriyetle resesyonla sonuçlandığını söz etti.
Buna nazaran, 2007 Temmuz’da 50 düzeyinin altına düşen endeks, iki yıl boyunca, 2009 Temmuz’a kadar bu düzeyin altında kalarak 2008 global finans krizi boyunca gerileme göstermişti.
Aynı biçimde, dot.com balonunun patlamasıyla başlayan 2001 krizi öncesi de 50 düzeyinin altına gerileyen endeks, Ağustos 2000- Şubat 2002 periyodunda bu düzeyin altında kalmıştı.
2008 yılından sonra aylık bazda imalat endüstrisinde daralma yaşansa da bu daralmaların uzun periyodik olmadığı göze çarpıyor. 2012, 2013 ve 2016’da aylık bazda 50 düzeyinin altını gören endeks, bu düzeylerde kalıcı olmamış ve tekrar 50 düzeyinin üzerine çıkmıştı.
ENDEKSİN ALT KALEMLERİNDE KIYMETLİ BOZULMA
Arz İdaresi Enstitüsü (ISM) Lideri Timothy R. Fiore, ISM’in yayımladığı ISM imalat PMI raporunda endeks kıymetlerinin alt kalemlerine ait yorumlarda bulundu. Fiore, ankete katılanların en çok ABD-Çin ortasındaki ticaret savaşlarından korku duyduklarını, ticaretin, düşen ihracat siparişleri sebebiyle en büyük kaygı kaynağı olduğunu kaydetti.
ISM imalat PMI’ın alt endekslerinden olan yeni siparişler endeksinin 3,6 puan gerileyerek 47,2 ile son 7 yılın en düşüğüne gerilediğini ve tüketici talebinde önemli bozulmanın yaşandığını hatırlatan raporda, Yeni Siparişler Endeksi’nin Aralık 2015’ten bu yana birinci kere daralma gösterdiği belirtildi. Raporda, ağustos verisiyle birlikte 43 aylık genişleme periyodunun son bulduğu kaydedildi.
KÜRESEL İKTİSATTA SORUNLU DURUM DAHA DERİNLEŞİYOR
Ticaret savaşlarının büyük ölçekli ekonomiler ortasında yaşanması sebebiyle dünya iktisadına de olumsuz yansıdığını kaydeden analistler, imalat PMI endekslerinin Avrupa’da da düşüş eğilimini sürdürdüğüne dikkati çekti.
Avro Bölgesi ağustos imalat PMI verisi 47 düzeyinde gerçekleşirken, bu yılın üçüncü çeyreğinde kapasite kullanım oranı son üç yılın en düşük düzeyi olan 81,9’a geriledi.
Hafta başında açıklanan bilgilere nazaran Almanya’da ağustos PMI 43,5’e gerileyerek imalat kesimindeki daralmanın devam ettiğine işaret ederken, kapasite kullanım oranı 83,9 ile son 5 yılın en düşüğüne indi.
İngiltere’de de bu indikatörlerde benzeri bir seyir gözlenirken, imalat PMI 47,4 ile son 7 yılın tabanına indi, kapasite kullanım oranı ise yüzde 78,8 ile 2013’ten bu yana en düşük düzeye geriledi.