Güney Koreli direktör Kim Ki Duk, “Sinemayı hem sanat hem cümbüş olarak tanımlayabiliriz ancak ben bunlara personellik tarifini da ekliyorum. Sinema hayatımdaki en kıymetli şey. Beni en çok zorlayan, en çok vaktimi alan kısmı senaryo yazmak. Birebir vakitte en çok heyecanlandıran ve keyifli eden şey de bu” dedi.
Usta direktör, Uluslararası Boğaziçi Sinema Derneği ve İstanbul Medya Akademisi işbirliğiyle düzenlenen, Anadolu Ajansı’nın Küresel İrtibat Ortağı olduğu 7. Boğaziçi Sinema Festivali kapsamında Masterclass programına katıldı.
Festivalin onur konuğu olan Kim Ki Duk, Şenlik Artistik Yöneticisi Emrah Kılıç moderatörlüğündeki oturumda, şahsî sinema seyahatini anlattı.
Kim Ki Duk, sinema alanında eğitimi olmadığına dikkati çekerek, “Ben 15 yaşımdan itibaren fabrikalarda personellik yaptım. Bu süreç içerisinde, kuralların benim açımdan düzeleceğini umdum daima, bunun için dua ettim. Natürel ki sıkıntı bir süreçti. Büsbütün vücut personelliği yaptığım için bu vücut işçiliğinden kurtulmanın yollarını aradım. O periyot fotoğraf yapmak ve fotoğraf çekmek yapabileceğim şeylerdi. Her vakit daha düzgün bir hayatı hayal ettim” diye konuştu.
25 YILDA 25 FİLM
Her vakit yeni şeyler yapmayı denemekten vazgeçmediğini aktaran Kim Ki Duk, şöyle devam etti:
“Askere gitmek zorunda olmamama karşın 20 yaşımdayken askere gittim ve 5 yıl deniz kuvvetlerinde misyon yaptım. O 5 yıl çok sıkıntı geçti. Sonra donanmadan ayrılıp tekrar topluma karıştım. 2 yıl görme engelliler için bir STK’da çalıştım. 30 yaşımdayken, yanıma çok az bir para alarak Fransa’ya gittim ve Fransa’da yollarda insanların portrelerini çizerek para kazandım. Oradayken izlediğim ‘Kuzuların Sessizliği’ ve ‘Köprü Üstü Aşıkları’ sinemaları beni çok şaşırttı ve çok farklı şeyler düşünmeme neden oldu. O andan itibaren senaryo yazmayı düşündüm ve yazmaya başladım. Senaryo yazmayı bildiğimden değil, aklıma gelenleri direkt yazıya döktüm. Sonraki vakitlerde da aklıma gelenleri kağıda dökmeye devam ettim.”
Kim Ki Duk, 25 yıllık sinema hayatında 25 sinema ürettiğini hatırlatarak, “Bir sinema üretme fikri oluştuğunda her sinema özelinde başka bir süreç işliyor. İlkbahar, Yaz, Sonbahar, Kış… Ve İlkbahar’ sinemasını yapma kararı, bir dağın doruğundaki karlara bakarak çıktı. Bu sinemamda rastgele bir senaryo yoktu. 5 sayfalık notlar üzerinden sineması oluşturdum. Gruptaki hiçbir arkadaş, bir sonraki sahnenin ne olduğunu bilmeden çalıştı. Bir sahneyi çektikten sonra öteki sahneyi düşündüğüm sırada arkadaşlarım bekliyordu. Bu durum her sahnede tekrarlandı.” tabirlerini kullandı.
“İLK İKİ SİNEMAM ÇOK UYGUN DEĞERLENDİRMELER ALMADI”
Boş Ev sinemasını konutundaki çekmecesinde gördüğü reklam kağıdı üzerinden yapmaya karar verdiğine değinen Kim, Ada filminin ilhamını da bir otobüs yolculuğundayken orman içinde göl kenarında gördüğü küçük meskenlerden aldığını lisana getirdi.
Usta direktör, Pieta filmini ise şöyle anlattı:
“Pieta, birçok kişinin baktığında ‘kötü’ olarak düşündükleri beşerler için yapılan ve baktığımızda berbat olarak değerlendirdiğimiz insanların zayıf noktalarını gösteren bir sinema. Bu sinemada o insanların hepsinin zayıf noktasını anne olarak düşündüm. Kore’de ‘anne sevgisi’ diye isimlendirdiğimiz çok kıymetli bir tabir vardır. Bu sinemada insanlardaki berbatlığın anne sevgisinin yetersizliğinden çıktığını anlatmaya çalıştım.”
İlk iki sinemasının çok düzgün değerlendirmeler almadığına işaret eden Kim Ki Duk, “Kore’den ve dünyadan eleştirmenler ağır tenkitlerde bulundu. Herkes beğenmedi diyemem, kayda paha şeyler gördüğünü söyleyenler de oldu. Kore’de fikirlerini önemsediğim bir eleştirmen, ‘Bu iki sinema sonların ötesine taşan bir pahası anlatıyor.’ demişti. Bu olumlu tenkit beni devam etmeye itti” biçiminde konuştu.
“YAPILAN BÜTÜN TENKİTLER BENİ BİR SONRAKİ İŞİM İÇİN MOTİVE ETTİ”
Kim Ki Duk, Birdcage Inn isimli 3. sinemasında sinema seyrinin değiştiğini belirterek, şunları kaydetti:
“O sinemayla Berlin’de, sonrasında yaptığım iki sinemayla de Venedik’te ödül aldım. Ödüllerden sonra nasıl aldığımı ben de düşündüm. ‘Ada’nın gösteriminde Venedik’te 2 kişi bayıldı. O vakit İtalyan medyasında ‘Hitchcock geri döndü’ diye haber de çıktı. O sinemadan sonra birçok eleştirmen beni çok ilgiyle takip etmeye başladı. Yapılan bütün tenkitler beni bir sonraki işim için motive etti. Birinci başlarda en büyük hayalim, bir senaryomun bir direktör tarafından sinemaya çekilmesiydi. Bu hayali kurarken şahsen direktörlük yapmak benim için büyük baht.”
Sinemayı “işçilik” olarak tanımlayan Kim, “Nasıl bir personel hayatını kazanmak için vücudunu ortaya koyuyorsa, ben de ister beğenilsin ister beğenilmesin, gösterilsin yahut gösterilmesin, her seneye bir sinema sıkıştırmaya çalıştım. Babam, ‘Bir gün çalışmıyorsan o gün yemek yeme.’ kederi. O yüzden daima çalışıyorum. Sinemayı hem sanat hem cümbüş olarak tanımlayabiliriz lakin ben bunlara personellik tarifini da ekliyorum. Sinema hayatımdaki en değerli şey. Beni en çok zorlayan, en çok vaktimi alan kısmı senaryo yazmak. Birebir vakitte en çok heyecanlandıran ve memnun eden şey de bu. Senaryo bir sinemanın en değerli kesimi. Senaryo, çok fazla fikri bir ortaya getirerek yazıya dökmektir. Düşündükçe fikirlerin geliştiğini, çok farklı kapıların açıldığını hissediyorum” değerlendirmesinde bulundu.
SAHNEDEN KORE HALK MÜZİĞİ SÖYLEDİ
Kim Ki Duk, bir sinema üreticisinin dünya görüşünün, insanlara bakış açısının çok değerli olduğunu vurgulayarak, “Film yapmaya başladığımda kendime, yaşanmış bir öyküye sinema yapmama, dönemsel problemlerle alakalı sinema yapmama ve sadece kendimi tatmin etmek için sinema yapmama kelamı verdim” dedi.
Katılımcıların sorularını da yanıtlayan Kim Ki Duk, programın sonunda “Arirang” diye bilinen Kore halk müziğini, hem klâsik hali hem de kendisinin düzenlediği haliyle yorumladı.